Orange – Vox hybride versterker
Het is nu al zo’n jaar of 5 dat ik met wisselend succes bezig ben met de bouw een 36watt lampenversterker. Ik ben ermee gestart bijna vlak nadat ik met succes mijn 18watt van Ampmaker in elkaar knutselde.
Twee jaar terug bouwde ik nog een revisie ervan: eigen chassis, componenten op pcb (zelf gemaakt natuurlijk), 2-kanalen met voetschakelaar, pentode/triode schakelaar, 18watt/36watt
schakelaar,… enfin iets met veel toeters, bellen en knoppen. Het ding is nooit volledig afgewerkt, werd toen in een veel te klein houten kastje gestopt, de kanaalschakeling werkte niet 100%, de tonestack voor het cleane kanaal was niet ok, etc… Er waren plannen genoeg omdat allemaal nog eens aan te pakken, mar uiteindelijk bleef het ding een hele tijd onaangeroerd staan. Ik steek het op het feit mijn kennis en kunde toendertijd nog te beperkt was om een kwaliteitsvolle versterker te bouwen. Toch was ik vastberaden van plan om ooit met dat ding te kunnen stoefen. En zowaar: vandaag is de dag.
Weg met de toeters, bellen en knopjes. Ik gebruik dat toch allemaal niet, en het maakt het alleen maar nodeloos ingewikkeld. Mijn mantra was: “Back to basics”.
Voorts stootte ik op deze site over een handgemaakte VOX AC30. Goed gedocumenteerd en gestoffeerd met een fijn en overzichtelijk resultaat. Dat was mijn streefdoel.
Verder ben ik gebeten geraakt door Orange versterkers: robuuste en ze klink geweldig. Simpel en goed, zeker de oudere versies. Past perfect bij het adagium “Back to basics”. Ook Hiwatt inspireerde me om nauwkeurig te werk te gaan.
Het uiteindelijke resultaat is een hybride van Orange (Graphic Overdrive mkII) en Vox (ac30) geworden.
De Pre-amp.
De Pre-amp is van de Orange Graphic Overdrive: 2 signaaltriodes , en een rare FAC-knop.
Ik ging aan de slag met een ruim turret-board (6 x 30 cm). Er werd extra aandacht gegeven aan een logische plaatsing van de componenten. Signaallijnen moesten zo ver als mogelijk wegblijven van alles wat met hoogspanning te maken heeft. De verbindingen naar buisvoeten + potmeters zijn zo kort mogelijk gehouden. Kathode- en Anodedraden kruisen elkaar niet.
De Baxandall Tone-stack is met behulp van veroboard op de potmeters gemonteerd (foto rechts onder). Net en duidelijk.
De Power amp.
De power amp is – afgezien van de concertina fasesplitter – afgekeken van de VOX AC30 / 36watt. Twee enkele turretboards bevinden zich boven en onder de pentode-buisvoeten. Op de voorzijde zijn de grid- en screenweerstanden bevestigd. Aan de achterzijde bevinden zich de kathodeweerstanden + elco’s. De componenten zijn direct op buisvoeten en turretboard gesoldeerd. Het is een nette en solide manier van constructie die ik in de toekomst zeker en vast nog zal toepassen.
De voedingstransfo en uitgangstransfo zijn uiterst recht en links van het chassis gemonteerd om interferentie te minimaliseren. Het gewicht is ook beter verdeelt, waardoor de versterker beter draagt.
De pentodes zijn 4 el84’s van JJ. Het geklooi met pentode/triode switch en schakelen tussen 4 of 2 buizen is achterwege gebleven.
De Voeding.
De voedingstransfo is een Hammond 260G met 550Volt – Central Tap. Dat geeft een werkspanning 380 volt DC. Eigenlijk is dat te hoog voor de el84’s, ik moest zo’n 60 à 80 volt zien kwijt te raken.
De versterker trekt zo’n 120 mA stroom. Om een spanningsval van 60 volt te krijgen, volstaat een weerstand van 500 ohm / 15 watt, oftewel drie parallel-weerstanden van 1k5 ohm/5watt. De weerstanden zijn tussen de pinnen van een JJ beker-elco gemonteerd (2 keer 32 µF/500 volt). De keuze voor een beker-elco bleek een goede beslissing gezien de plaatsbesparing.
Update:Tijdens de uitvoering flakkerde de haat/liefde verhouding met de VVR (Variable Voltage Regulator) weer op. Dana Hall (en ook Kevin O’Conner) fabriceerden enige jaren geleden de Variable Voltage Regulator’s. Met een simpele draai aan een knop kan je een 50watt versterker doen werken alsof het 5 watt was, maar met behoud van toon. De truc bestaat erin om dmv een power-mosfet de werkspanning in de versterker te verlagen waardoor de lampen op lagere voltages komen.
Ik heb inmiddels een VVR geïnstalleerd, en stel vast (Deja Vu!!!) dat het weeral niet werkt zoals ik het zelf zou willen. De maximale werkspanning van de voeding ligt nu op 220 volt (waar is mijn 160 volt nu naartoe???), wat ik te laag vind. Het mooie is dan wel weer dat ik met de versterker voluit kan gaan, maar toch het volume kan dimmen. Het zal altijd sjacheren blijven, denk ik.
Tijdens het knutselen is er extra aandacht besteed aan de “lead-dress” en het grondschema.
- Grondpunt van filterelco’s + elco’s van poweramp (schermen en kathoden) elk afzonderlijk naar 1 aansluitingspunt = steunpunt van powertransfo
- Grondpunt van filterelco’s van de pre-amp: volgens bus-wire systeem = 1 dikke koperen draad aan onderzijde pre-amp board.
- Alles van fase-splitter naar hetzelfde grondpunt als dat van de bijhorende elco.
- Per versterkerstrap wordt alles van bijhorende potmeters, kathodes, etc… naar het grondpunt van de betreffende elco verbonden.
- De bus-wire is aan één zijde met het chassis bevestigd, en dit ter hoogte van input-jack.
Zo worden de hoogverbruikers (filterelco’s, pentodes, schermen, centrale taps van voeding en heaters) afgescheiden van de laagverbruikers (alles wat het signaaldeel inhoud) en heeft elk versterkerblok zijn grondpunt. Als leidraad keek ik naar Valvewizard.
Dit is het finale resultaat:
Staat in schril contrast met dit (van 2011):
Nu nog mijn timmermanskunsten aanspreken om een behuizing te bouwen.
Wordt vervolgd………